พระนางพญา กรุวัดนางพญา จังหวัดพิษณุโลก

วัดนางพระยา  หรือ  วัดนางพญา

ประวัติความเป็นมาของวัดยังไม่สามารถสรุปได้ว่าเป็นผู้ใดสร้าง   
                บ้างว่าเป็นพระมหาธรรมราชาที่ 1 สร้างให้แก่พระมเหสี  บ้างว่าสมเด็จพระนเรศวรสร้างให้แก่พระพี่นาง  ที่ไปเป็นตัวประกันที่เมืองพม่า

                วัดนางพระยา  หรือ  วัดนางพญา  ตั้งอยู่ตรงกลางระหว่างวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ  (วัดใหญ่ )  กับวัดราชบูรณะ โดยมีถนนกั้นไว้

                การขุดพบพระพิมพ์

            ในสมัยของ  พระครูอนุโยคสาสนกิจ (รอด   อิน.ทสโร )  เจ้าอาวาสวัดนางพญา ( เป็นเจ้าคณะแขวงอำเภอเมืองด้วย )  ประมาณปี พ.ศ.  2470  กว่า ๆ

                พระเจดีย์ด้านตะวันออกใกล้ถนนใหญ่ในปัจจุบันได้พังลง  เศษอิฐ,เศษปูน  กระจัดกระจายไปทั่ว  ท่านสมภาร

“ หลวงปู่รอด “  ให้พระ - เณร  ชาวบ้านช่วยกันขนอิฐ  เศษปูนเอาไปถมหลุมบ่อที่อยู่ในวัด  การขนเศษอิฐ  เศษปูน  พบว่าในกองสิ่งหักพังนี้ มีพระพิมพ์อยู่ด้วย แต่คนสมัยนั้นไม่นิยมสะสมพระเครื่องมากนัก  มีเพียงไม่กี่คนเอาติดมือกลับบ้านบ้างเท่านั้น ที่เหลือนำไปถมหลุมบ่อจนหมดสิ้น  สภาพการพังทลายของเจดีย์พังเฉพาะส่วนกลางขึ้นไป ส่วนฐานยังคงอยู่

                พ.ศ.  2485  สงครามโลกครั้งที่  2 ทหารญี่ปุ่นเต็มไปหมดเกือบทุกจังหวัด  พิษณุโลกญี่ปุ่นมาตั้งค่ายส่วนหนึ่ง

เพราะภัยสงคราม ระเบิดที่ถล่มทลายลงมาของพันธมิตรทำให้  พระสงฆ์ และประชาชน ต้องหลบภัยในหลุมหลบภัยตามวัด ตามบ้าน ที่พอจะให้คนเข้าไปอยู่ได้ 3 – 4 คน เป็นอย่างน้อย

                หลุมหลบภัยของวัดนางพญาคือหลุมบ่อบริเวณสวนกล้วยที่เอาเศษอิฐ เศษปูน ไปถมนั่นเอง  จากการขุดหลุมหลบภัยพบพระพิมพ์จำนวนหนึ่งปะปนกับเศษอิฐ เศษดินที่ขุดขึ้นมา  และเพราะสงครามอันตรายทำให้ผู้คนแสวงหาสิ่งคุ้มครองตน  พอเห็นพระก็รีบคว้าเก็บทันที  การพบพระพิมพ์เป็นข่าวทำให้คนแห่มาขุดหากันใหญ่  ทางวัดก็ขุดหา  พระเณรช่วยกัน  เมื่อได้ก็นำมาให้สมภารเจ้าวัด  ส่วนที่ชาวบ้านได้ก็เอากลับบ้านไป การขุดตะลุยจนทางวัดต้องขอให้เจ้าหน้าที่ตำรวจมาไล่เนื่องจากทำลายต้นไม้และที่ดินของวัดเสียหายมาก

การพบพระพิมพ์กรุวัดนางพญา  เป็นด้วยเหตุฉะนี้

พระนางพญา  กรุวัดนางพญา  จังหวัดพิษณุโลก

                พระนางพญากรุวัดนางพญา  จังหวัดพิษณุโลกเป็นพระพิมพ์ที่มีศิลปะเรียบง่ายแต่สวยงาม  ลักษณะรูปร่างเป็นเอกลักษณ์คือ  รูปสามเหลี่ยม  องค์พระประทับนั่งปางมารวิชัย  พระหัตถ์ขวาพาดเข่าขวา  พระหัตถ์ซ้ายวางพาดบนหน้าตัก  การแบ่งพิมพ์พระนางพญาแบ่งตามขนาดขององค์พระและรายละเอียดที่เด่นในแต่ละพิมพ์ ดังนี้

1. พิมพ์เข่าโค้ง    
2.  พิมพ์เข่าตรง     
3.  พิมพ์เข่าตรงมือตกเข่า    
4.  พิมพ์อกนูนใหญ่    
5.  พิมพ์สังฆาฏิ

6.   พิมพ์เทวดา        
7.  พิมพ์อกนูนเล็ก

พระนางพญา  พระยอดนิยมของจังหวัดพิษณุโลก ผู้สัดทัดกรณีได้แบ่งออกเป็นกลุ่ม ๆ ได้เป็น  2  กลุ่ม  ใหญ่ ๆดังนี้

    - ชุดพิมพ์ใหญ่  มี  พิมพ์เข่าโค้ง  พิมพ์เข่าตรง  พิมพ์เข่าตรงมือตกเข่า  และพิมพ์อกนูนใหญ่

    - ชุดพิมพ์เล็ก  มี  พิมพ์สังฆาฏิ  พิมพ์ทรงเทวดา  และพิมพ์อกนูนเล็ก

พระนางพญาทุกพิมพ์  เป็นพระที่ไม่ได้มีขอบปีกบังคับ  โบราณท่านทำขอบ  โดยเอาของมีคมตัดเอา  ข้างขอบมีรอยครูดของเม็ดทรายเฉียงลง  อนุโลมเรียกรอยข้างตัดนี้ว่า  รอยตอกตัด  เมื่อพระนางพญา  มีขอบข้างเกิดจากการตัด  ปีกจึงเอาแน่นอนตายตัวไม่ได้  อาจใหญ่หรือเล็กกว่าได้เล็กน้อย